Atatürk İlke Ve İnkılapları
SİYASİ ALANDA YAPILANİNKILAPLAR
* SALTANATIN KALDIRILMASI ( 1 KASIM 1922 )
* CUMHURİYET’İN İLANI ( 29 EKİM 1923 )
* HALİFELİĞİN KALDIRILMASI ( 3 MART 1924 )
* 1924 ANAYASASI’NIN KABUL EDİLMESİ ( 20 NİSAN 1924 )
* ÇOK PARTİLİ HAYATA GEÇİŞ DENEMELERİ
* CUMHURİYET HALK FIRKASI’NIN KURULMASI ( 9 AĞUSTOS 1924 )
* TERAKKİPERVER CUMHURİYET FIRKASININ KURULMASI ( 17 KASIM 1924 )
* SERBEST CUMHURİYET FIRKASI’NIN KURULMASI ( 12 AĞUSTOS 1930 )
not:SİYASAL ALANDA YAPILAN İNKILAP HAREKETLERİYLE,
ÇAĞDIŞI KALMIŞ TEOKRATİK-MONARŞİK DEVLET YAPISINDAN MİLLET EGEMENLİĞİ’NE DAYANAN LAİK,
DEMOKRATİK VE HUKUK DEVLETİ NİTELİKLERİNİ TAŞIYAN VE ÇAĞDAŞ YÖNETİM SİSTEMİ OLAN CUMHURİYET
REJİMİNE GEÇİLMİŞTİR.
TOPLUMSAL ALANDA YAPILAN İNKILAPLAR
* TEKKE,ZAVİYE VE TÜRBELERİN KAPATILMASI ( 30 KASIM 1925 )
* ŞAPKA VE KILIK-KIYAFET İNKILABI (24 AĞUSTOS 1925 )
* MİLADİ TAKVİM VE YENİ SAAT SİSTEMİNİN KABUL EDİLMESİ ( 26 ARALIK 1925 )
* KADINLARA BELEDİYE SEÇİMLERİNDE SEÇME VE SEÇİLME HAKKININ TANINMASI
( 3 NİSAN 1930 )
* YENİ AĞIRLIK VE UZUNLUK ÖLÇÜ BİRİMLERİ’NİN KABUL EDİLMESİ ( 1 NİSAN 1931 )
* KADINLARA MİLLETVEKİLİ SEÇME VE SEÇİLME HAKKININ TANINMASI ( 18 ARALIK 1934 )
* SOYADI KANUNU’NUN KABUL EDİLMESİ ( 21 HAZİRAN 1934 )
not:OSMANLI DEVLETİ’NİN YÖNETİMİNDE TÜRK İNSANI ÇAĞDAŞ YAŞAMIN GEREĞİ OLAN YAŞAM STANDARDINDAN ÇOK
UZAK BİR YAŞAM SÜRMEKTEYDİ.HALK,YÜZLERCE YIL EZİLMİŞ,HAKLARINI ARAYAMAMIŞ,PADİŞAHIN KULLARI OLARAK
YAŞAMAYA MAHKUM EDİLMİŞTİ.ÇAĞDAŞ VE MODERN BİR DEVLET KURMAK VE ÇAĞDAŞ MEDENİYETLER SEVİYESİNE ÇIKMAK
İÇİN ÖNCELİKLE ÇAĞDAŞ VE EVRENSEL DEĞERLERİ BENİMSEMİŞ,TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ TANINMIŞ,EĞİTİMLİ VE BİLİNÇLİ
BİR TOPLUM YARATMAK GEREKİYORDU.BÖYLE BİR TOPLUM YARATMAK İÇİNSE ,ÖNCELİKLE TOPLUMU ÇAĞDIŞILIĞA SÜRÜKLEYEN
KURUMLARIN ORTADAN KALDIRILARAK ÇAĞDAŞ KURUMLAR OLUŞTURULMALI VE BU KURUMLARI İŞLETECEK ÇAĞDAŞ BİR İNSAN TİPİ
YETİŞTİRİLMELİYDİ.
TOPLUMSAL ALANDA YAPILAN İNKILAPLARLA ÇAĞDAŞ BİR TOPLUM VE DEVLET YAPISINA ULAŞMAK AMAÇLANMIŞTIR.
EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR
* TEVHİD-İ TEDRİSAT ( ÖĞRENİM BİRLİĞİ ) KANUNU’NUN KABULÜ ( 3 MART 1924 )
* MEDRESELERİN KAPATILMASI
* ÇAĞDAŞ EĞİTİM VE ÖĞRETİM KURUMLARI’NIN AÇILMASI
* ARAP HARFLERİNİN KALDIRILARAK YENİ TÜRK ALFABESİ’NİN BENİMSENMESİ
( 1 KASIM 1928 )
* 1933 ÜNİVERSİTE REFORMU
* TÜRK TARİH KURUMU’NUN KURULMASI ( 15 NİSAN 1931 )
* TÜRK DİL KURUMU’NUN KURULMASI ( 12 TEMMUZ 1932 )
* GÜZEL SANATLAR ALANINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR
not:EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN İNKILAPLARLA,
EVRENSEL DEĞERLERİ BENİMSEMİŞ,AKLI VE BİLİMİ TEMEL HAREKET NOKTASI OLARAK ALAN,
ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ’NE BAĞLI,VATANDAŞ OLMA BİLİNCİNE ERİŞMİŞ,CUMHURİYETİN TEMEL
NİTELİKLERİNİ BENİMSEMİŞ VE BUNU BİR YAŞAM BİÇİMİ HALİNE GETİRMİŞ ,ÇAĞDAŞ VE MODERN
BİR İNSAN TİPİ VE TOPLUM OLUŞTURMAK AMAÇLANMIŞTIR.
HUKUK ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR
* ŞER’İYE VE EVKAF VEKALETİ’NİN KALDIRILMASI ( 3 MART 1924 )
* CUMHURİYET’İN İLK ANAYASASI’NIN KABUL EDİLMESİ ( 20 NİSAN 1924 )
* ANKARA HUKUK MEKTEBİ’NİN AÇILMASI ( 5 KASIM 1924 )
* MEDENİ KANUN’UN KABUL EDİLMESİ ( 17 ŞUBAT 1927 )
* TÜRK CEZA KANUNU’NUN KABULÜ
* HUKUK MUHAKAMALARİ USULÜ KANUNU’NUN KABULÜ
* CEZA MUHAKEMELERİ KANUNU’NUN KABULÜ
* İCRA İFLAS KANUNU’NUN KABULÜ
* DENİZ TİCARET KANUNU’NUN KABULÜ
* KARA TİCARET KANUNU’NUN KABULÜ
not :
3 MART 1924 TARİHİNDE “ ŞER’İYE VE EVKAF VEKALETİ “ NİN KALDIRILMASIYLA
DİNSEL KÖKENLİ HUKUK ANLAYIŞINDAN,İNSAN AKLI VE TOPLUMUN İHTİYAÇLARINDAN KAYNAKLANAN
“POZİTİF ( LAİK ) HUKUK SİSTEMİ” NE GEÇİLMİŞTİR.ARD ARDA ÇIKARILAN VE HUKUK SİSTEMİNİ BÜTÜNLEYEN
KANUNLARLA ÇAĞDAŞ VE MODERN POZİTİF HUKUK ANLAYIŞI BÜTÜN KURUM VE KURALLARIYLA UYGULANMAYA BAŞLANMIŞTIR.
ESKİ VE GEÇERLİLİĞİNİ YİTİRMİŞ DİNSEL HUKUK SİSTEMİ,DEVLET SİSTEMİNDEN TAMAMEN UZAKLAŞTIRILARAK
ÇAĞDAŞ VE MODERN,DEVLET VE TOPLUM YAPISININ TEMELİ ATILMIŞTIR.
EKONOMİ ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR
* İZMİR İKTİSAT KONGRESİ’NİN TOPLANMASI ( 18 ŞUBAT 1923 )
* MİLLİ EKONOMİ İLKESİ’NİN BENİMSENMESİ ( 18 ŞUBAT 1923 )
* AŞAR VERGİSİ’NİN KALDIRILMASI ( 17 ŞUBAT 1925 )
* TEŞVİK-İ SANAYİ KANUNU’NUN KABULÜ ( 28 MAYIS 1926 )
* KABOTAJ KANUNU’NUN KABULÜ ( 1 TEMMUZ 1926 )
* ANADOLU DEMİRYOLLARI’NIN YABANCILARDAN ALINMASI
* BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI’NIN YAPILMASI
* TÜRKİYE’NİN İHTİYACI OLAN FABRİKALARIN BİR BİR DEVLET ELİYLE AÇILMASI
* TÜRKİYE’NİN İLK ÖZEL BANKASI OLAN İŞ BANKASI’NIN KURULMASI
* TARIM VE HAYVANCILIK SEKTÖRÜNÜ DESTEKLEMEK AMACIYLA ZIRAAT BANKASI’NIN
YENİDEN DÜZENLENMESİ
* DENİZCİLİK SEKTÖRÜNÜ DESTEKLEMEK AMACIYLA DENİZCİLİK BANKASI’NIN KURULMASI
* MADENCİLİK SEKTÖRÜNÜ DESTEKLEMEK AMACIYLA ETİBANK’IN KURULMASI
* KÜÇÜK ESNAF VE SANATKARI DESTEKLEMEK AMACIYLA HALK BANKASI ‘NIN KURULMASI
* SANAYİ SEKTÖRÜNÜ DESTEKLEMEK AMACIYLA SANAYİ VE MAADİN BANKASI’NIN
KURULMASI
* TEKSTİL SEKTÖRÜNÜ DESTEKLENMESİ AMACIYLA SÜMERBANK’IN KURULMASI
* EMLAK VE İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN DESTEKLENMESİ AMACIYLA EMLAK VE EYTAM BANKASI’NIN KURULMASI
NOT :
CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA,ORTAÇAĞ GERİLİĞİNİ YAŞAYAN EKONOMİK HAYATI
CANLANDIRMAK VE EKONOMİK BAĞIMSIZLIĞIMIZI SAĞLAMAK AMACIYLA BİR DİZİ ÖNLEM ALINMIŞTIR.
ALINAN BU ÖNLEMLER VE UYGULANAN EKONOMİ POLİTİKALARIYLA GÜNÜMÜZÜN GÜÇLÜ EKONOMİK YAPISI OLUŞTURULMUŞTUR.
ATATÜRK İLKELERİ
ATATÜRK’ÜN CUMHURİYETÇİLİK İLKESİ
TANIMI :
“YÖNETİM BİÇİMİ OLARAK MİLLET EGEMENLİĞİNE DAYALI, CUMHURİYET REJİMİNİ ÖNGÖRMEK VE BUNU BİR YAŞAM BİÇİMİ OLARAK BENİMSEMEKTİR.”
CUMHURİYETÇİLİK İLKESİNİN ESASLARI
· CUMHURİYET; MİLLET EGEMENLİĞİNE DAYALI BİR SİYASİ REJİM YANİ
DEMOKRASİDİR.
· DEMOKRASİNİN KUL, MÜRİT VEYA TEBA DEĞİL, BİREY VE VATANDAŞ
BİLİNCİNDE OLAN, YASALAR KARŞISINDA HAK VE SORUMLULUKLARINI
BİLEN BİR İNSAN TİPİ İLE AYAKTA KALABİLİR.
· DEMOKRASİDE ; DEVLETİN VE MİLLETİN BÜTÜN EYLEM VE
İŞLEMLERİNİN HUKUK KURALLARI ÇERÇEVESİNDE OLUR.
· HİÇ KİMSENİN YASALARA AYKIRI DAVRANMA AYRICALIĞI YOKTUR.
· DEMOKRASİDE, SİYASİ GÖRÜŞ SAHİBİ OLMA, SİYASİ PARTİ KURMA VE
PERİYODİK OLARAK YAPILAN SEÇİMLERE KATILMA ÖZGÜRLÜĞÜ
VARDIR.
· DEMOKRASİLERDE SEÇME VE SEÇİLME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN AYRIM
GÖZETİLMEKSİZİN HERKESE TANINIR.
· DEMOKRASİDE DİL, DİN, MEZHEP, CİNSİYET VE SİYASAL GÖRÜŞ FARKI
GÖZETİLMEKSİZİN HERKES YASALAR ÖNÜNDE EŞİTTİR.
· CUMHURİYETÇİLİĞE CANDAN BAĞLI BİR BİREY; ANAYASA, YASA VE
DİĞER HUKUK KURALLARINA UYMASI GEREKİR. ANAYASADA
BELİRTİLEN HUKUK DEVLETİ, SOSYAL DEVLET, ATATÜRK
MİLLİYETÇİLİĞİ, İNSAN HAKLARINA BAĞLI DEVLET GİBİ
CUMHURİYETİN TEMEL NİTELİKLERİNİ BİR YAŞAM TARZI HALİNE
GETİRİR.
ATATÜRK’ÜN MİLLİYETÇİLİK İLKESİ
TANIMI :
“KİŞİNİN İÇİNDE YAŞADIĞI TOPLUMU SEVMESİ, ONUNLA GURUR DUYMASI,
ONUN YÜKSELMESİ VE İLERLEMESİ İÇİN HER TÜRLÜ FEDAKARLIĞI YAPMASIDIR.”
MİLLİYETÇİLİK İLKESİNİN ESASLARI
* MİLLETİ OLUŞTURAN UNSURLAR; DİL, KÜLTÜR, ORTAK GEÇMİŞ VE
BİRLİKTE YAŞAMA AZMİDİR. ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNDE IRK VE
DİN, MİLLETİ OLUŞTURAN UNSURLAR ARASINDA SAYILMAZ, SADECE
ORTAK KÜLTÜRÜ ŞEKİLLENDİREN UNSURLAR OLARAK ELE ALINIR.
* ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ ;BİRLEŞTİRİCİ, BÜTÜNLEŞTİRİCİ VE
KAYNAŞTIRICIDIR.
* IRKÇILIK GİBİ, AYRIŞTIRICI YAKLAŞIMLAR REDDEDİLİR.
* ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNDE BİREYLER, KENDİ ÇIKARLARINDAN
ÖNCE MİLLETİN ÇIKARLARINI GÖZETİR.
* “NE MUTLU TÜRK’ÜM DİYENE” VECİZESİNDE İFADE EDİLDİĞİ GİBİ
KENDİNİ TÜRK HİSSEDEN HERKESİ TÜRK OLARAK KABUL EDER.
* ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ’NE BENİMSEMİŞ BİR BİREY,GEÇMİŞTEKİ
TARİHİ BAĞLARDAN GÜÇ ALARAK KENDİ MİLLETİNİN TARİHİYLE
GURUR DUYAR.ANCAK DİĞER MİLLETLERİ KÜÇÜMSEMEZ.
* ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİ; GÜNÜMÜZDE ÇAĞDAŞ VE MODERN DEVLET
VE TOPLUM YAPILARININ BENİMSEDİĞİ“KÜLTÜR MİLLİYETÇİLİĞİ”DİR.
* IRKÇI VE ŞOVEN MİLLİYETÇİLİK ANLAYIŞLARI TARİHTEN GÜNÜMÜZE
(BOSNA, KOSOVA VE KAFKASYA ÖRNEKLERİ GİBİ) İNSANLIĞA KAN
GÖZYAŞI VE YIKIM GETİRMİŞTİR.”KÜLTÜR MİLLİYETÇİLİĞİ”
İNSANLIĞIN BARIŞ ,HUZUR VE REFAH İÇİNDE YAŞAMASINI ÖNGÖRÜR.
* GEREKSİZ YANAN BİR IŞIĞIN SÖNDÜRÜLMESİNİN BOŞA AKAN BİR
MUSLUĞUN KAPATILMASI VE DEVLET MALININ KORUNMASI ATATÜRK
MİLLİYETÇİLİĞİNNİN BİR GEREĞİDİR.
ATATÜRK’ÜN HALKÇILIK İLKESİ
TANIMI :
KİŞİLERİN DİL, DİN, MEZHEP, IRK, CİNSİYET VE SİYASİ GÖRÜŞ FARKI GÖZETİLMEKSİZİN KANUNLAR ÖNÜNDE EŞİT OLMASI VE HALKIN DEVLET İÇİN DEĞİL DEVLETİN HALK İÇİN VAROLMASIDIR. KISACA “HALKIN HALK TARAFINDAN, HALK İÇİN İDARESİDİR”
HALKÇILIK İLKESİNİN ESASLARI
* HALKÇILIK İLKESİNDE İNSANLAR DİL, DİN, MEZHEP, IRK, CİNSİYET VE
SİYASİ GÖRÜŞ FARKI GÖZETİLMEKSİZİN KANUNLAR ÖNÜNDE EŞİTTİR.
* TOPLUMSAL SINIF KAVRAMININ YERİNE MESLEK GRUPLARININ
VARLIĞINI SAVUNUR.TOPLUMSAL GRUPLARIN ÇATIŞMASINI
DEĞİL,MESLEK GRUPLARI’NIN DAYANIŞMASINI ÖNGÖRÜR.
* YÖNETİM BİÇİMİ OLARAK DEMOKRASİYE DAYALI CUMHURİYET
REJİMİNİ ÖNGÖRÜR.
* DEVLET;HER TÜRLÜ EYLEM VE İŞLEMDE HALKIN ÇIKARINI GÖZETİR.
* ATATÜRK İNKILAPLARININ HEPSİNİN HALKÇILIK İLKESİ
ÇERÇEVESİNDE, HALKIN YARARLARI GÖZETİLEREK YAPILMIŞTIR.
* HALKÇILIK İLKESİNE GÖRE ÜLKEMİZDE;İLKOKULDAN, ÜNİVERSİTEYE
KADAR HALKA ÜCRETSİZ EĞİTİM VE EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTLİĞİ
TANINMIŞTIR.
* HALKÇILIK İLKESİNE GÖRE ÜLKEMİZDE;İHTİYACI OLANLARA DEVLET
HASTANELERİNDE ÜCRETSİZ SAĞLIK HİZMETLERİ VERİLİR.
* HALKÇILIK İLKESİNE GÖRE ÜLKEMİZDE; ÜCRETSİZ KÜLTÜR
HİZMETİNİN DEVLETİN ANA GÖREVLERİNDEN BİRİDİR.
* HALKÇILIK İLKESİNE GÖRE ÜLKEMİZDE;HALKIN İHTİYACI OLAN
ALTYAPI YATIRIMLARININ TÜMÜ DEVLET TARAFINDAN YAPILIR.
* EN ÜCRA KÖYLERE KADAR OKUL, SAĞLIK OCAĞI, YOL, ELEKTRİK, SU VE
SULAMA HİZMETİNİN , HİÇBİR ÇIKAR GÖZETİLMEKSİZİN YAPILAN BİR
HALKÇILIK İLKESİ UYGULAMASI OLDUĞU BİLİNMELİDİR.
.
ATATÜRK’ÜN İNKILAPÇILIK İLKESİ
TANIMI :
“ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCE SİSTEMİ’NE DİNAMİZM KAZANDIRAN İLKEDİR.
TOPLUMUN İHTİYAÇLARI DOĞRULTUSUNDA ÇAĞIN, AKLIN VE BİLİMİN GEREKTİRDİĞİ
YENİLİKLERİN EN KISA ZAMANDA YAPILMASINI SAVUNAN İLKEDİR.”
İNKILAPÇILIK İLKESİNİN ESASLARI
· İNKILAP, DEVLET VE TOPLUM DÜZENİNDEKİ AKSAYAN KURUMLARI
KALDIRARAK YERLERİNE İHTİYACA CEVAP VEREBİLECEK YENİ
KURUMLARIN OLUŞTURULMASI ANLAMINA GELİR.
· BU GÜNKÜ DEMOKRATİK, LAİK VE ÇAĞDAŞ DEVLET VE TOPLUM
YAPISINA ATATÜRK İNKILAPLARI İLE GEÇİLMİŞTİR.
· KÖHNEMİŞ VE GEÇERLİLİĞİNİ YİTİRMİŞ,TOPLUMA YARARDAN ÇOK
ZARAR GETİREN KURUMLARIN KALDIRILIP ATILARAK YERİNE AKLIN
VE BİLİMİN DOĞRULTUSUNDA YENİ KURUMLARIN GETİRİLMESİ
İNKILAPÇILIĞIN EN ÖNEMLİ GEREĞİDİR.
· İNKILABIN DURAĞAN DEĞİL, SÜREKLİ VE DİNAMİK BİR BİÇİMDE
UYGULANMASI GEREKİR.
· DÜNYANIN SÜREKLİ DEĞİŞMEKTE VE BU DEĞİŞEN ŞARTLARA AYAK
UYDURMAK DEVLETİMİZ VE MİLLETİMİZ İÇİN EN ÖNEMLİ
ZORUNLULUKTUR.
· ATATÜRK İNKILAPLARINI ÇAĞIN KOŞULLARINA GÖRE GELİŞTİRMEYİP
AYNI ŞEKİLDE KORUMAK ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCE SİSTEMİ VE
İNKILAPÇILIK İLKESİNE AYKIRIDIR.
· 20 NCİ YÜZYILDA ORTAYA ÇIKAN BÜTÜN İDEOLOJİLERİN
YIKILMASINA RAĞMEN ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCE SİSTEMİNİN DİMDİK
AYAKTA DURMASI GERÇEĞİ,İNKILAPÇILIK İLKESİNİN DİNAMİK
YAPISINDAN KAYNAKLANMAKTADIR.
· İNKILAPÇILIKİLKESİNE GÖRE;“DEĞİŞMEYEN TEK ŞEY, DEĞİŞİMİN
KENDİSİDİR”
· İNKILAPÇILIK İLKESİNİN YAŞATILMASI İLE ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCE
SİSTEMİ VE BU SİSTEMİ OLUŞTURAN ATATÜRK İLKELERİ ÇAĞLAR
DEĞİŞSEDE GEÇERLİLİĞİNİ VE ÖNEMİNİ YİTİRMEYECEKTİR.
