Domuz Gribi ile İlgili Olarak Bilinmesi Gerekenler

Domuz gribi nedir?

İnfluenza A virüsünün neden olduğu esas olarak domuzlarda
salgına yol açan bir grip türüdür.  Geçmişte sınırlı sayıda
olguda insandan insana bulaştığı bildirildi.  Ölüm oranı
%1-5.dir.  Kuş gribinde ise bu oran, dünya genelinde
yaklaşık %50 olarak bildirilmektedir. Kuş gribi nedeniyle
2006 yılında ülkemizde saptanan 12 olgudan 4.ü kaybedilmişti.

29 Nisan itibariyle toplam 148 hasta bulunmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri 91 laboratuvarda dayalı
kanıtlanmış olgu bildirmiş, bunlardan biri kaybedilmiştir.
Meksika 26 olgu ve 7 ölüm bildirmiştir. Kanada 13,
İngiltere 5, İspanya 4, Yeni Zelanda 3, Almanya 3 ve
İsrail 2 olgu bildirmişlerdir.

Nasıl bulaşır?

İnsandan insana damlacık yoluyla bulaştığı kanıtlanmıştır.
Bu nedenle, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 27 Nisan 2009
itibariyle pandemi düzeyini 3.den 4.e çıkarmıştır. Pandemi
düzeyleri 1 ile 6 arasında değerlendirilir. Pandemi 4,
insandan insana yayılım olduğunu gösterir. Bu durumda,
domuzlarla teması olan kişilerin yanısıra, solunum yoluyla
bulaşması söz konusudur. Dünya Sağlık Örgütü, 29 Nisan 2009
itibariyle pandemi düzeyini 5.e çıkardı. Pandemi 5, bir DSÖ
bölgesinde iki ya da daha fazla ülkede insandan insana
geçişin bildirilmesine dayanmaktadır. Bu düzey önemlidir,
son yıllarda bu düzeyde bildirilen bir salgın olmadı.
Bir sonraki aşama ise pandemi 6.dır. Farklı DSÖ
bölgelerinde insandan insana geçişin olabileceği ikiden
çok sayıda ülkenin bulunması anlamına gelir.

Nasıl yayılır?

Mevsimsel veya klasik gribin yayılımı gibidir. İnsandan
insana hapşırma ve öksürme ile saçılan damlacıklar yoluyla
yayılır. Ayrıca el teması da önemlidir. Hasta olan kişiler
belirtiler görülmeden bir gün önce ve hastalık boyunca
enfeksiyonu yayabilirler. Cansız yüzeylerde
(masa, kapı kolu gibi) yaklaşık 2 saat canlı kalabilirler.
Bu nedenle el yıkamak önemlidir.

Belirti ve bulguları nelerdir?

Belirtileri mevsimsel gribe benzer, ateş, öksürük, boğaz
ağrısı, yaygın vücut ağrıları, başağrısı, titreme ve
yorgunluk ön plandadır. Bazı kişilerde ishal ve kusma
görülür. Zatüreye bağlı ciddi hastalıklar ve ölümler olabilir.

Korunmak için ne yapılmalı?

En önemli önlem ellerin yıkanmasıdır. Genel sağlık
önlemlerine dikkat etmek gerekir, uykusuz kalınmamalı,
fiziksel aktivite sağlanmalı, günlük stres kontrol edilmeli,
bol sıvı ve besleyici gıdalar alınmalıdır.  Hasta kişilerle
yakın temastan kaçınmalıdır. Cansız yüzeylerin çamaşır
suyuyla silinmesi yeterlidir.

İlacı var mıdır?

Evet. Klasik gripte olduğu gibi oseltamivir veya zanamivir
kullanılır. Bu ilaçlar belirtiler görüldükten sonra ilk 2
günde kullanılmalıdır. Ayrıca belirtilere yönelik
ilaçlardan da yararlanılabilir.

Yemekle domuz gribi bulaşır mı?

Hayır. Uygun hazırlanmış domuz etini yemekle bulaşma olmaz.

Ülke düzeyinde ne yapılmalı?

Türkiye de henüz olgu yoktur. İlk olgunun saptanabilmesi
için sınır geçişlerinde uygun kontroller önemli bir
adımdır. Bu amaçla Yeşilköy havalimanına termal kamera
yerleştirilmiştir. Vücut sıcaklığı 38 derecenin üzerindeki
hastaların saptanması hedeflenmektedir. Grip belirtileri
olan herkesin vakit kaybetmeden hekime başvurmaları uygun
olacaktır. Her hastane, kuş gribi için hazırlanmış olan
salgın planını raflardan indirmelidir.

Seyahat kısıtlaması var mı?

Dünya Sağlık Örgütü.nün seyahat kısıtlaması ve sınırların
kapatılması yönünde bir önerisi yoktur. Ancak hasta
olanların seyahat etmemeleri ve hızlıca sağlık kuruluşuna
başvurmaları önerilmektedir.

Başkalarına bulaştırmamak için ne yapmalı?

Öksürürken ve hapşırırken ağız ve burun kapatılmalıdır.
Kullanılan mendiller hemen çöpe atılmalıdır. Eller sabunlu
suyla yıkanmalı, su ve sabuna ulaşılamazsa alkollü
temizleyiciler  kullanılmalıdır. Eller ağız ve buruna
götürülmemelidir, virüs bu yolla yayılabilir. Hastalardan
uzak durulmalıdır. Hastalanınca vakit geçirmeden doktora
başvurulmalıdır. Hastalanınca okula ve işe gidilmemesi önerilir.

Doç.Dr.Önder Ergönül