Hayatımın İlk Fotoğrafını Böyle Çektiler İşte


Dünya; erkek ve kadının birlikte paylaşdığı bir yaşam alanı olmasına rağmen, öteden beri erkek merkezli bir hayat, erkeği yaşamın odağı olarak öne çıkarmakta ve kadını da erkeğin bakış açısına göre biçim almaya zorlamaktadır. Problem, erkeğin kendisini bu hayatın öznesi kabul edip, kadın da dahil, diğer her þeyi tanımlama hakkını ve gücünü kendisinde görmesinden kaynaklanmaktadır. Çünkü ek bir "erk" sahibi olmak diğer bir ifade ile "erkek" olmak, tanımlama yetkisini de peşinen elinde bulundurmayı gerektiren bir durum gibi algılanmaktadır. İşte bu duruma bizzat şahit oldum bu fotoğrafı çekerken her zaman hüzünlü ve bir yanı gülmeyen komşumuz Hayriye teyze bazen dalar uzaklara bakar öylece kalır her zaman pencerenin kenarında oturur ve hep o an fotoğrafını çekmeyi istemişimdir işte o gün geldiğinde yanına gittiğimde elinde gördüm bu fotoğrafı. Hayriye teyze olduğuna inanmak çok güçtü fotoğraftaki hüzünlü güzel kadının şimdiki Hayriye teyze olduðuna daha sonra kendiliğinden anlattı bu hüzünlü fotoğrafın öyküsünü:

40 yıl geçti aradan. Evleneceğin adam bu dediler öyle karar vermişler. İstemesek de ne haddimize. Öyle böyle dediler 40 yıl geçti aradan bari bir fotoğrafımız olsun dedim fotoğrafçı getirdiler nasıl da şaşkınım baksana hayatımın ilk fotoğrafı böyle çekildi işte ama baksana utancımdan başımı kaldırıp bakamadım bile. Çok kıymetlidir bu yüzden hep saklarım. Şimdi sorsan mutlu musun diye 40 yıl geçti aradan mutlu olsam ne olmasam ne Allah iki evlat verdi onlarla mutluyum işte…

E.Ender ACAR
Sinop

Kişi her zaman yanında ruhunu taşımalı

Sevdiği şeyleri kullanarak ruhunu besleyen insanlara her zaman saygı duymuş, öyle kalmaya çalışmışımdır. Bana iyi gelen bir şey gördüğümde, bir ses duyduğumda, ona dokunmak arzusu çok hızla yayılır bedenimde; müzik bunlardan biri…

Sıklıkla gittiıim müzik ortamlarının birinde, bir gece sevdiğim seslerin görüntüsünü yakalamak istemiştim. Kalabalık, duman… Kendime bir yer açtım; profilden sahneyi görebilmek, o an ne oluyorsa kaydetmek istedim. Genellikle sahne önünde ruhunun dans etmesine izin veren insanlar olur, onlara takıldım bir ara. Sesin o insana ulaşma şekli üzerine kendi kendime konuşup cümleler kurarken, bir yandan da art arda kareler çekmeye çalıştım. En sonunda yakaladığım bu kare benim tüm derdimi anlatabildiğine inandığım bir kare oldu. Solist, bir ışık gibi sahneyi aydınlatan yüzüyle kadrajımı aydınlatıyordu; üstelik sesin insana ulaımasını sağlayan mikrofon kadrajımın merkezindeyken, o ruhsal yolculuktaki insan, ellerini havaya açmış, olasılıkla gözleri kapalı, şarkıyı bir dua gibi haykırıyordu.

O an çalan şarkının sözleriyle o kadar uyumluydu ki bu istek hali, her defasında keyifle izleyip o ana tekrar gidebildiğim bir kare oldu benim için…

Atakan BAYKOÇAK
Ankara

Gülbeyaz

Sıcak bir mayıs sonu öğleden sonrasıydı. Şehirlerarası yolun kenarında ve pancar tarlalarının bulunduğu yörede yaklaşık 20–25 çadırın kurulu olduğu alanın yanında durduk. Uzunca bir süredir tasarladığım tarım işçilerinin hayatlarını fotoğraflamak için iyi bir fırsattı bu. Çadırlara yaklaştığımda gördüğüm ilk çadır sahibi ile sohbete başladım. Kazanç sağlamadığım halde niye fotoğraf çekiyordum? En çok bu noktaya şüpheyle yaklaştılar. Dilimin döndüğünce amacımın tarım işçilerinin, özellikle kadın ve çocukların içinde bulunduğu zor hayat şartlarını sergilemek olduğunu anlatmaya çalıştım. İki gün sonra çekimler için gittiğimde "Beni tanımadın mı?" diye soran kırk yaşlarında bir erkek yanıma geldi. Evet, tanıyordum ama nereden olduğunu çıkaramamıştım. Biraz konuştuktan sonra mahallemizin Ramazan davulcusu Derviş olduğunu hatırladım. Derviş'in yedisi kız sekiz çocuğu vardı. Her yıl dört ay çapa işçiliği ve bir ay da ramazan davulculuğu yaptığı için başka yörelerde ailece çadırda yaşıyorlardı. Ailenin beşinci çocuğu, dokuz yaşındaki Gülbeyaz'ın devamsızlık nedeniyle okumayı henüz başaramadığını, ilköğretim birinci sınıfta tekrar yaptığını öğrendim. Üstelik Gülbeyaz'ın çadırda faydalanacağı ne bir kitabı vardı ne de defteri.

Öykümün unutamadığım kısmı Gülbeyaz'a götürdüğüm okuma yazma setiyle ilgilidir. Çalışmalarına ablalarının da yardım ettiği Gülbeyaz çok mutlu olmuştu. Çadırda onların çalışmalarını izlerken fotoğraf çekimini bıraktım. Gülbeyaz kendini derse o kadar vermişti ki "Hoşçakalın." dediğimde başını çalışma kitabından kaldırıp "Güle güle" dedi ve çalışmaya devam etti. İlk kez uğurlamak için çadırın dıışına çıkmamıştı. Çok mutlu olmuştum. Gülbeyaz okumak için çok istekliydi...

Evet, Adı; Gülbeyaz Yaşı; dokuz. Yazın çapada, kışın davul çalan babasının peşinde ve okula devamı tam değil. Onun hayatı yaşıtlarının bir çoğundan farklı…

Binlerce fotoğrafın içinde Gülbeyaz'ı seçtim. Çünkü biliyordum ki Gülbeyaz başka hayatlarda açsaydı dünyaya gözünü, şimdiye kadar çoktan fark edilmişti. Ama güneşte kavrulmuş, pul pul dökülmüş cildi, bakımı kolay olsun diye kısa kesilmiş saçları, götürdüğüm kitaplara sarılışı ve hayatını anlatan bakış olmasaydı, bu kadar iz bırakır mıydı yüreğim de ve benzer yüreklerde.

Ali Sıtkı GÜVEN
Konya

Mutlu İnsanların Hikayesi Olmaz

Aslında İstanbul yüzlerce hikayenin çoğu zaman yan yana yürüdüğü, bazen birbirlerini teğet geçtiği bazense birbirlerini bulup birlikte yeni hikayeler yarattıkları, hikayesi bol şehirlerden biri. Belki İstanbul'un büyüsü de işte tam burada başlıyor, burunlardan solunan, nefesle alınıp verilen, gözyaşlarıyla toprağa karışan, tene yapışan hikayeler İstanbul üzerinde gri bir gökyüzü oluşturuyor ve bu gri gökyüzü altında memnun olmayan, sıkıntılı, aşırı ciddi, o anda orada değil de hep başka yerde, başka bir hayatta olmak ister yüzler ise sanırım ''mutlu insanların hikayesi olmaz'' mitini doğruya çıkarıyor.

Peki ya bu kişilik, kimlik, yaşama bakışla geleceğimiz bir tane hayatımızda tek bir hikayeniz bile olmasa? İşte o zaman bir hikayeniz olmasını mutlu olmaya tercih etmez miydiniz?

Fotoğraftaki kişi yani Mustafa dayı benim ''bekleme-insan'' ilişkisini fotoğraflayacağım bir projenin yardımcı unsurlarından biriyken benim için kendisi bizzat bir proje konusu oldu. Çünkü gri yüzünde Mustafa dayının açıkça görülen harfler vardı. Adli bir olaydan 15 seneden fazla mahkûmiyet almış, Türkiye'nin çeşitli cezaevlerinde yatmış ve çıktıktan sonra ileri yaşıyla ve eski bir hükümlü olmanın verdiği kimlikle kendine iş bulamamış ve geçimini özellikle İstanbul Sirkeci-Halkalı banliyö treni hattında, sırtında bir büyük plastik torba, teneke kutuları toplayarak sağlayan biri... İletişimde olduğumuz süre boyunca kendisine neden cezaevine girdiğini sormadım, çünkü kaybettiği senelerinin ona verdiği pişmanlık duygusu her şeyi bastırmaya yeterliydi. Çünkü en büyük pişmanlık zamandır, yitirilen ve bir daha hiçbir şekilde aynı gençlikle, aynı güç, enerjiyle ve şartlarla geri gelmeyecek olan hepimizin büyük büyük ağabeysi zaman! Mustafa dayı zamanını yitirmişti ve yitirilen zaman hiçte küçümsenecek ebatlarda değildi.

Ülkemizin cezaevlerinden cezalarını çekip çıkmış insanların topluma kazandırması konusunda çok başarılı bir ülke olmaması nedeniyle yüzlercesi gibi Mustafa dayıda zor şartlar altında yaşıyor, belki de ikinci ve çok daha uzun sürecek mahkûmiyetini yaşıyor. Evet, belki bu defa çevresini saran kalın duvarlar yok ama şartlar onun için içeridekinden bile daha zor ve bu defa içerideyken dışarı çıkacağım umudu' gibi dıþarıdayken işlerin düzeleceğine dair bir umudu yok... Yıllar sonra gelen özgürlük, işsizliğin ve eski bir mahkûm olmanın oluşturduğu sanal duvarlar arasında mahkûm oluyor bu defa.

Bu fotoğraf benim en iyi fotoğrafım mı? Enstantaneyi ya da diyaframı en iyi ayarladığım fotoğrafım mı? Bilmiyorum! Ama bu fotoğraftaki insan benim artık iyi bir dostum, 30 yıllık hayatımda biriktirdiğim naçizane hikayelerimi anlattığım ve benden çok daha fazla yaşıyla ve tecrübesiyle bana hikayeler anlatan biri.

Umarım bu fotoğrafta sizlere bir hikaye anlatmıştır...

Serkant HEKiMCİ
İstanbul

Kaybolan Gölün Çocukları

Bir zamanlar bu çocukların durduğu yerde bir göl vardı. Çok da uzun zaman önce değil, geçen yıl. Yaşanan çevresel sorunlar yüzünden kuruyan göllerimize biri daha eklendi.

Evet, bu konuya duyarlı herkes gibi ben de bir şeyler yapmaya çalışıyordum elimden geldiğince. Çeşitli su havzaları tespit edip son hallerini fotoğraflamaya karar vermiştim. En azından görmeyenlere, göremeyenlere bir göz olacak duymayanlara, duyamayanlara bir kulak olacaktı fotoğraflarım. Belki işin ciddiyetini anlatmak için en etkili yöntem görsel bir anlatım dili oluşturmaktı. Ve her yerde bu mesaj birçok fotoğrafçı tarafından tekrarlandıkça belki zihinlerde bir kaygı yer edebilecekti.

Derken İstanbul'un önemli bir bölümünü kaplayacak kadar büyük sınırları bulunan Büyükçekmece gölüne gitti ayaklarım. Gölün çevresinde dolaşarak acı tabloya gözlerimle şahit oldum. Haritada masmavi gözüken kocaman gölden geriye balçık, çatlamış topraklar, aç sinekler ve kuru otlar kalmıştı.

Onlarla burada tanıştım. Kaybolan gölün çocukları; Neşelerinden ve meraklarından bir şey kaybetmemiş gibi görünseler de olup bitene onlarında pek aklı ermiyor, belki de biraz çevredeki büyüklerinin de konuşmalarına kulak misafiri olarak içten içe korktukları gözlerinden okunuyordu. İlkin o deli kız peyda oldu başıma. Hani solda en iri yarı karanlık duran, onunla bir iki lafladıktan sonra başka bir alemde yaşadığını fark etmem uzun sürmedi. Ardından üç kardeş çıkageldiler. Ne yaptığımı, niçin yaptığımı sordular. Bizi de çeker misinler geldi ardından peşi sıra. Deli kız her kadraj önlerine geçiyor diğerlerinin çekilmesini istemiyordu. Sürekli de para vermemi ve çektiğim fotoğrafların nerede bulunduğunu soruyordu. Ondan fırsat bulduğum zamanlarda erkek kardeşi ve kucağındaki ufaklığı da çekme fırsatım oldu. Orada oturduklarını söylediler bana, küçük kirli elleriyle, üzerinden naylonların sarkıttığı yıkık hurda tahta parçaları ve tuğlalardan yığılı duran tek katlı barakayı göstererek. "İneklerimizde var bizim abi" dedi erkek olan ve ekledi "gösterem mi?"... Nerede diye sorduğumda beni başka bir fotoğrafımın objesi olan ahıra götürdü. İki de beygirleri vardı. Bence en iyi fotoğraflarımdan birini oluşturmuştu o beygirlerden beyaz olan. Açlıktan kemikleri sayılan kurak toprağın üzerinde son kalan birkaç kuru otu kemirmeye çalışan o beyaz beygir. Sanki sonu şimdiden belliymiş gibi üzerine çöreklenmiş kara bulutlu kasvet ve son günün batışını arkasına alarak çektiğim son karesi. Bu fotoğrafa gelince, bu fotoğraf benim en iyi fotoğrafım değil aslında. Ama benim en iyi fotoğraflarım bu noktada çekildi. En dramatik bulutlar benimle burada buluştu. Gölün hasret olduğu suyu boşaltmadan uzaklaştıklarını ben buradan seyrettim. Defalarca gün batışını başımda dolaşan minik aç bataklık sineklerine aldırış etmeden buradan pozladım. En çok hayranlık uyandıran fotoğraflarımı ben bu noktada çektim.

Evran ÖZTÜRK
İstanbul