ÖLÜM ve SONRASI

İMAM GAZÂLÎ

15

Kahır ve istilâsı ile tek olan, ebedîlik hakkını kendisinden başka kimseye
vermeyen, takdir ettiği ölümle bütün mahlûkatı zelil eden; ölümü müttakiler için
bir kurtuluş ve kendisiyle buluşma sebebi kılan; kıyamet gününe kadar kabri
asiler için bir zindan ve dar bir hapis yapan Allah'ı noksan sıfatlardan tenzih

ederim.

Zahirî (ve bâtınî; apaçık) nimetleri ihsan etmek, kahrıy-la intikam almak O'na
mahsustur. Yerdekilerin ve gökteki-lerinşükrü; öncekilerin ve sonra gelenlerin
hamdi O'nadır.
Apaçık mucize ve deliller sahibi Hz. Muhammed'e (s.a.v), onun âline ve ashabına
çokça salât ve selâm olsun.
Bundan sonra deriz ki:
Ölümün kendisini yakalayacağını, yatacak yerinin toprak olacağını, toprak
içindeki kurtların kendisinden hiç ayrılmayacağını, Münker ve Nekir meleklerinin
sürekli kendisiyle beraber olacağını, kabrinin kendisine mekân, toprak altının
da karargâhı olacağını, kıyametin kendisi için bir sözleşme yeri, cennet ve
cehennemin son durak olduğunu bilen kişiye gereken; sadece ölümü düşünüp onu
anmak; yalnızca ona hazırlanıp onun için tedbirler almak; ancak onu beklemek,
onun derdine düşmek; tek kaygısı ölüm olup ona çare aramak ve daima onun
gelişini gözetmek olmalıdır.

(function() { var pageParams = {"origHeight": 1276, "origWidth": 901, "fonts": [0, 1], "pageNum": 4}; pageParams.containerElem = document.getElementById("outer_page_4"); pageParams.contentUrl = "http://html4.scribdassets.com/9fasj7di7cir5j4/pages/4-b754e94546.jsonp"; var page = docManager.addPage(pageParams); })(); Gerçekten, kişinin nefsini ölülerden sayıp kendisini me-zarlardaki insanlar
arasında görmesi gerekir. Çünkü gelmekte olan herşey yakındır; uzakta olan ise
hiç gelmeyecek olandır. Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.v) bu husustaşöyle

buyurmuştur:

"Akıllı kimse, nefsiniıslah edip ölümden sonrası için hazırlanandır."2
Birşeye hazırlanmanın en kolayşekli, onu kalben devamlı zikretmektir. Devamlı
zikredebilmek ise onu hatırlatanşeylere kulak vermek ve dikkatini ona vermeyi
sağlayacakşeylere yönelmekle mümkündür.
Bunun için biz burada ölüm olayının, ölümden önceki ve sonraki hallerin, kulun
devamlı hatırlaması ve tekrar etmesi gereken âhiret, kıyamet, cennet ve cehennem
ile ilgili konuların üzerinde duracağız. Sürekli ölümü düşünmek ve onu beklemek,
ölüme hazırlanmaya teşvik içindir. Gerçekten ölümden sonrası için vakit ve
kervan yaklaştı; ömürden az birşey kaldı; fakat yüce Allah'ın,İnsanların
hesaba çekilecekleri (gün) yaklaştı. Hal böyle iken onlar, gaflet içinde yüz
çevirmektedirler"3 âyetinde buyurduğu gibi, insanlar hâlâ bundan gafildirler.
Ölüm ve ölümle ilgili meseleleri iki kısımda ele alacağız.
Tirmizî, Sıfatü'l-Kıyâme, 25; ibn Mâce, Zühd, 31; Hâkim, el-Müstedrek, 4/251;
Mün-zirî, et-Tergîb ve't-Terhîb, nr. 4916. Enbiyâ 21/1.